İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ ÇALIŞAN TEMSİLCİSİNİN NİTELİKLERİ VE SEÇİLME USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ TASLAĞI Yayınlandı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ ÇALIŞAN TEMSİLCİSİNİN NİTELİKLERİ VE SEÇİLME USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN
TEBLİĞ TASLAĞI
Amaç
MADDE 1 –(1)Bu Tebliğin amacı; 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 20 nci maddesi kapsamındaki çalışan temsilcisinin nitelikleri, seçimi ve atanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
İşverenin yükümlülüğü
MADDE 2 –(1) İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla yeterli sayıda çalışan temsilcisini görevlendirir.
(2) İşveren, çalışan temsilcisinin veya temsilcilerinin görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli imkanları sağlar.
(3) İşveren, işyerinde yetkili sendika veya sendikalar bulunması halinde sendika temsilcisini çalışan temsilcisi olarak atar.
(4) Çalışan temsilcisinin seçilmesi veya atanması ile ilgili gerekli tüm iş ve işlemler işveren tarafından yerine getirilir.
(5) İşveren seçim veya atama yoluyla görevlendirilen çalışan temsilcilerini işyerinde ilan eder.
Çalışan temsilcisi adaylarının belirlenmesi
MADDE 3 –(1)Çalışan temsilcisi, işyerinde yetkili sendika bulunmaması halinde çalışanlar arasından seçimle belirlenmesi esastır.
(2) Çalışan temsilcisinin seçimle belirlenmesi durumunda çalışan temsilcisi aday başvurularının yapılması için yedi günden az olmamak üzere süre tanınarak işveren tarafından işyerinde ilan edilir.
(3) İşyerinde çalışanların aday olabilmeleri için 4 üncü maddedeki kriterleri sağlamaları esastır. Bu kriterleri taşımaları halinde aday olmaları engellenemez.
(4) Seçimlerin yapılmasına ilişkin iş ve işlemler için gerekli şartlar sağlanır ve yeterli sayıda personel işveren tarafından görevlendirilir.
(5) Aday sayısı işyerinde zorunlu çalışan temsilcisi sayısının üç katından fazla olamaz. Fazla olması halinde çalışan temsilcisi adayları; öğrenim durumu, işyerindeki deneyim süresi ve yaş kriterleri esas alınarak en az üç gün içinde işveren tarafından ilan edilir.
Çalışan temsilcisinin nitelikleri
MADDE 4 –(1)Bir çalışanın çalışan temsilcisi olabilmesi için aşağıdaki niteliklere sahip olması zorunludur:
a) İşyerinin daimi çalışanı olması,
b) En az 3 yıllık iş deneyiminin bulunması,
c) En az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olması,
(2) Belirli süreli veya geçici işlerde (a) ve (b) bentleri, yeni açılan işyerlerinde (b) bendi, çalışanlar veya adaylar arasında yeterli eğitim düzeyine sahip kişi bulunmaması halinde (c) bendi hükümleri uygulanmaz.
(3) Yetkili sendika temsilcisinin çalışan temsilcisi olarak görev yapması halinde birinci fıkrada sayılan nitelikler aranmaz.
Çalışan temsilcilerinin seçilme veya atanma koşulları
MADDE 5 –(1) Seçim, işyerindeki çalışanların salt çoğunluğunun katılacağı bir oylamayla yapılır. Oylamanın gizli yapılması esastır. En fazla oy alan aday veya adaylar çalışan temsilcisi veya temsilcileri olarak ilan edilir.
(2) Oyların eşitliği durumunda, adaylar arasından işveren tarafından çalışan temsilcisi görevlendirilir. Seçim, sonuçları itibariyle beş yıl geçerlidir.
(3) Çalışan temsilcisi kadrosunun, herhangi bir nedenle boşalması durumunda, daha önce yapılan seçim sonuçlarına göre en fazla oy alan sıradaki aday atanır.
(4) İşyerinde yetkili sendika bulunması halinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak görevlendirilir. Sendika temsilci sayısının zorunlu çalışan temsilci sayısından az olması durumunda diğer çalışan temsilcisi veya temsilcileri 7 nci fıkrada belirtilen usule göre işveren tarafından görevlendirilir.
(5) İşyerinde farklı statü hukukuna tabi çalışanların üye olduğu birden fazla yetkili sendika bulunması halinde;
a) Bir çalışan temsilcisi görevlendirilecekse en çok üyeye sahip yetkili sendika temsilcisi çalışan temsilcisi olarak atanır.
b) Birden fazla çalışan temsilcisi görevlendirilecekse aşağıda yer alan örnekteki gibi hesaplanarak çalışan temsilcisi görevlendirilir.
Örnek:
Toplam çalışan sayısı: 2000
22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu ve diğer iş akdi ile çalışanların sayısı: 1100
Diğer (statü hukukuna bağlı) çalışanların sayısı: 900
Görevlendirilecek çalışan temsilcisi sayısı: 5
Yetkili sendika sayısı: 2
Formül:
Çalışan temsilci sayısı = (22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu ve diğer iş akdi ile çalışanların sayısı veya Diğer (statü hukukuna bağlı) çalışanların sayısı / Toplam çalışan sayısı) * Görevlendirilecek çalışan temsilcisi sayısı
Hesaplama:
A Sendikası (6356 sayılı Kanuna göre yetkili) çalışan temsilci sayısı için;
(1100 / 2000) * 5 = 2,75 ≈ 3 Çalışan Temsilcisi
B Sendikası (4688 sayılı Kanuna göre yetkili) çalışan temsilci sayısı için;
(900 / 2000) * 5 = 2,25 ≈ 2 Çalışan Temsilcisi
(6) İşyerindeki yetkili sendika, çalışan temsilcisi olarak görevlendirme yapmak istemediğini işverene yazılı olarak bildirmesi durumunda işveren bu maddeye göre seçimle veya seçim yapılamaması halinde bu Tebliğde belirtilen atama yöntemiyle yeterli sayıda çalışan temsilcisinin görevlendirilmesini sağlar.
(7) İşyerinde yetkili sendika bulunmaması veya çalışanlar arasında aday olmaması veya seçimlere katılımda salt çoğunluğun sağlanamaması halinde işveren çalışanlar arasından dengeli dağılıma özen göstererek 4 üncü maddenin birinci fıkrasındaki niteliklere uygun çalışan bulunması halinde bunlar arasından atama yapılır. Bu niteliklere uygun çalışan bulunmaması halinde de çalışanlar arasında yeterli sayıda çalışan temsilcisinin görev yapmasını sağlar.
(8) Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir.
(9) İşyerindeki yetkili sendikanın yetkisini kaybetmesi veya bir başka sendikanın yetkili sendika olarak ilan edilmesi durumunda otuz günlük süre içerisinde işveren bu maddede belirtilen usullere göre çalışan temsilcisi veya temsilcilerinin görev yapmasını sağlar.
Çalışan temsilcisinin yetki ve yükümlülüğü
MADDE 6 – (1) Çalışan temsilcisi; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkilidir.
(2) Görevini yürütmesi nedeniyle, çalışan temsilcisinin hakları kısıtlanamaz.
(3) Çalışan temsilcisi görevi gereği işverenin veya işyerinin mesleki sırları ile gördüğü, öğrendiği hususları ve çalışanlara ait özel bilgileri gizli tutmakla yükümlüdür.
Kayıt
MADDE 7 –(1)Çalışan temsilci veya temsilcilerinin seçimi sonucunda, yapılan seçimi hangi adayın ne kadar oyla kazandığı ile ilgili bir tutanak düzenlenir. Tutanağın işveren veya vekili ve seçimde görevlendirilen çalışanlar tarafından imzalanması zorunludur. Tutanaklar ile oylamaya katılanların imzalı listesi bir sonraki seçime kadar işyerinde saklanır.
Çalışan temsilcisi sayısının belirlenmesi
MADDE 8 – (1) İşyerinde görevlendirilecek çalışan temsilcisi sayısı aşağıdaki şekilde belirlenir:
a) İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir.
b) Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki.
c) Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç.
ç) Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört.
d) Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş.
e) İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı.
Çalışan temsilcisinin eğitimi
MADDE 9 –(1) Çalışan temsilcileri 15/5/2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre iş sağlığı ve güvenliği konularında özel olarak eğitilir.
GEÇİCİ MADDE 1 –(1)Bu Tebliğin yayımından önce yapılan çalışan temsilcisi seçimleri veya atamaları geçerli sayılır.
Yürürlük
MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ, yayımı tarihinden itibaren otuz gün sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
